جمهوری اسلامی ایران در راستای تلاشی ملی و بینالمللی برای حفظ محیط زیست دریایی خود، برنامه جامع مقابله با پسماندهای پلاستیکی دریایی و ادوات ماهیگیری رها شده را آغاز کرده است. این طرح با مشارکت سازمان شیلات ایران، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان بنادر و دریانوردی، و با حمایت سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) و وزارت امور خارجه، اهداف بلندمدتی برای کاهش آلودگی و ترویج ماهیگیری پایدار را دنبال میکند.
راهبرد ملی برای مهار پسماندهای پلاستیکی دریایی: ابعاد و اهداف
معضل پسماندهای پلاستیکی دریایی و بهویژه ادوات ماهیگیری رها شده (ALDFG) که به "تورهای سرگردان" نیز معروفاند، یکی از جدیترین تهدیدات جهانی برای اکوسیستمهای دریایی محسوب میشود. این ادوات، پس از رها شدن یا گم شدن در دریا، سالها به شکار ارواح ادامه داده و باعث مرگ و میر گونههای دریایی، تخریب زیستگاهها و همچنین زیانهای اقتصادی به جامعه صیادی میشوند. در پاسخ به این بحران فزاینده، طرح مشترک فعلی با اهداف زیر در ایران به اجرا درآمده است:
تدوین و اجرای یک برنامه راهبردی ملی جامع برای مدیریت پسماندهای پلاستیکی دریایی.
برگزاری کارگاههای آموزشی تخصصی به منظور ارتقای دانش و مهارت کارشناسان و ذینفعان.
توسعه و ایجاد زیرساختهای لازم برای جمعآوری و مدیریت پسماند در بنادر و مناطق ساحلی کشور.
افزایش آگاهی و مشارکت جوامع صیادی و ساحلنشینان در کاهش تولید پسماند و جمعآوری آن.
این اقدامات نه تنها به کاهش آلودگی پلاستیکی کمک میکند، بلکه با حفاظت از اکوسیستمهای ساحلی و دریایی، زمینه را برای توسعه ماهیگیری پایدار و حفظ منابع آبزی برای نسلهای آینده فراهم میآورد.
گامهای عملیاتی ایران در مواجهه با آلودگی پسماندهای پلاستیکی دریایی
دفتر حفظ و بهسازی منابع دریایی سازمان شیلات ایران، به عنوان یکی از محورهای اصلی این همکاری سهجانبه، نقش فعالی در پیگیری و اجرای برنامههای مرتبط ایفا میکند. این سازمان با تمرکز بر تعهدات ملی و بینالمللی، اقدامات متعددی را در دستور کار قرار داده است:
مشارکت در تدوین و اجرای سند ملی: سازمان شیلات به عنوان عضو کارگروه ملی بررسی سند معاهده مقابله با آلودگی پلاستیک، با شرکت در کنفرانسهای بینالمللی و تدوین برنامه ملی راهبردی مدیریت پسماند، در شکلدهی سیاستهای کلان کشور در این حوزه سهم بسزایی دارد.
پایش و گزارشدهی: ارائه گزارشهای دورهای از پسماندهای تولیدی واحدهای شیلاتی، به مسئولان امکان ارزیابی دقیقتر وضعیت و اتخاذ تصمیمات مناسب را میدهد.
همکاریهای تحقیقاتی و آموزشی: برگزاری جلسات تخصصی با مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی و سازمان حفاظت محیط زیست برای تدوین طرحهای مقابله با تورهای سرگردان و سایر پسماندهای پلاستیکی دریایی، در کنار برگزاری کارگاههای آموزشی برای کارشناسان، از جمله اقدامات مهم در این راستا است.
مشارکت در رویدادها و نشستها: حضور فعال در جلسات تعیین شاخصهای ارزیابی سیاستهای کلی محیط زیست در حوزه شیلات، همکاری در برگزاری نمایشگاه بینالمللی مدیریت پسماند و بازیافت، و همچنین شرکت در نشستهای تخصصی سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص دفع پسماندهای دریایی، نشاندهنده رویکرد جامع و یکپارچه ایران در این حوزه است.
این تلاشهای هماهنگ نشاندهنده عزم جدی جمهوری اسلامی ایران برای حفاظت از ثروتهای دریایی و مقابله با یکی از بزرگترین چالشهای زیستمحیطی قرن حاضر است که با حمایت و همکاری نهادهای بینالمللی همچون فائو، اثربخشی بیشتری خواهد یافت.
مطالب مرتبط
- نخستین رویداد سرمایهگذاری صنایع دریایی در IRANIMEX 2025؛ گامی بلند برای شکوفایی اقتصاد دریا محور ایران
- ۳۱ ابزار حمایتی بینالمللی مسیری نو برای تقویت زنجیره ارزش دریایی و رونق صنعت کشتیسازی ایران میگشاید
- تراز آب دریای خزر همچنان در مسیر کاهش: خشکی کامل اما دور از انتظار است
- قشم، پیشران اقتصاد دانشبنیان دریامحور ایران؛ جزیرهای با ظرفیتهای راهبردی بیبدیل