تنشهای فزاینده در آبهای استراتژیک دریای سیاه، به ویژه پس از حملات اخیر به نفتکشهای مرتبط با روسیه، نگرانیهای عمیق بینالمللی را برانگیخته است. هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، این حوادث را "ترسناک" توصیف کرده و بر تهدید جدی این رویدادها برای امنیت کشتیرانی در دریای سیاه و تجارت منطقهای تاکید کرد. این تحولات در شرایطی رخ میدهد که دریای سیاه، در کانون درگیریهای ژئوپلیتیک و جنگ اوکراین قرار دارد و هرگونه ناامنی در آن میتواند پیامدهای گستردهای داشته باشد.
ابراز نگرانیهای عمیق ترکیه از تهدید امنیت کشتیرانی در دریای سیاه
وزیر امور خارجه ترکیه، هاکان فیدان، در اظهاراتی که روز چهارشنبه در رسانههای داخلی منتشر شد، تاکید کرد: "حملات اخیر به نفتکشهای مرتبط با روسیه در منطقه اقتصادی انحصاری ترکیه در دریای سیاه، رویدادهایی بسیار ترسناک هستند و ایمنی و تجارت دریایی در منطقه را به شدت تحت تاثیر قرار دادهاند." وی افزود که آنکارا به همراه کشورهای ساحلی دیگر مانند رومانی و بلغارستان، در حال بررسی اقدامات مشترک برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی است. فیدان پیش از این نیز در نشست ناتو در بروکسل، موضوع حیاتی امنیت دریانوردی در دریای سیاه را مطرح کرده بود که نشان از اهمیت راهبردی این آبراه برای ترکیه و متحدانش دارد. این رویکرد نشاندهنده عزم ترکیه برای ایفای نقش فعال در حفظ ثبات و جلوگیری از تشدید بحران در این منطقه حساس است.
جزئیات حملات هدفمند به کشتیها در آبهای استراتژیک دریای سیاه
این نگرانیها در پی سلسلهای از حملات و انفجارها علیه کشتیهای تجاری، به ویژه نفتکشها، تشدید شده است. از جمله این حوادث میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
حمله به نفتکشهای کایروس و ویرات: جمعه شب گذشته، انفجارهایی در نزدیکی تنگه بسفر، دو نفتکش روسی به نامهای «کایروس» و «ویرات» را هدف قرار داد. نفتکش «ویرات» هنگام عبور از سواحل ترکیه مورد حمله قرار گرفت و خدمه آن تخلیه شدند.
حادثه کشتی باری Midvolga 2: وزارت حملونقل و زیرساخت ترکیه نیز گزارش داد که کشتی باری «Midvolga 2» که از روسیه عازم گرجستان بود، در فاصله ۱۲۸ کیلومتری از سواحل ترکیه مورد حمله قرار گرفته است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، با واکنش قاطع به این حوادث، تاکید کرد که "حمله به کشتیها در منطقه اقتصادی ترکیه در دریای سیاه، به هیچ وجه قابل قبول نیست و مایه نگرانی عمیق است." رسانههای غربی به نقل از مقامات اوکراینی، کییف را مسئول این حملات دانستهاند که این موضوع میتواند به تشدید هرچه بیشتر تنشها در دریای سیاه منجر شود.
پیامدهای ژئوپلیتیک و اقتصادی تضعیف امنیت دریانوردی در منطقه
دریای سیاه از اهمیت ژئوپلیتیک و اقتصادی بالایی برخوردار است و به عنوان یک مسیر حیاتی برای تجارت و انرژی، به ویژه برای روسیه، اوکراین، ترکیه و دیگر کشورهای منطقه قفقاز و بالکان عمل میکند. تنگه بسفر و داردانل که تحت کنترل ترکیه است، تنها راه ارتباطی دریای سیاه با دریای مدیترانه و آبهای آزاد جهان محسوب میشود. از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، امنیت کشتیرانی در دریای سیاه به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است؛ قطع یا محدودیت مسیرهای کشتیرانی، افزایش هزینههای بیمه، و تهدیدهای امنیتی، همگی بر تجارت جهانی کالاها مانند غلات و نفت تاثیر مستقیم دارند. این حملات نه تنها بر ایمنی دریانوردان و کشتیها اثر میگذارند، بلکه میتوانند:
مسیرهای تجاری حیاتی را مختل کرده و زنجیرههای تامین جهانی را تحت فشار قرار دهند.
خطر یک درگیری گستردهتر نظامی در منطقه را به شکل قابل توجهی افزایش دهند.
روابط دیپلماتیک و سیاسی بین کشورهای ساحلی و قدرتهای منطقهای را پیچیدهتر سازند و منجر به بیثباتی بیشتر شوند.
تلاشهای مشترک برای حفظ امنیت؛ راهکارهای پیشرو در دریای سیاه
با توجه به افزایش تهدیدات امنیتی در دریای سیاه و پیامدهای وخیم آن برای ثبات منطقه و اقتصاد جهانی، همکاریهای چندجانبه بیش از پیش ضروری به نظر میرسد. ترکیه به عنوان یک بازیگر کلیدی در این منطقه، از طریق دیپلماسی فعال و همکاری با کشورهای همسایه و سازمانهای بینالمللی مانند ناتو، در پی یافتن راهکارهایی برای کاهش تنشها و تضمین امنیت کشتیرانی در دریای سیاه است. این راهکارها میتواند شامل افزایش گشتزنیهای دریایی مشترک، تبادل اطلاعات امنیتی دقیق و به موقع، و ایجاد سازوکارهای مشترک برای پاسخ سریع و موثر به تهدیدات دریایی باشد. حفظ آرامش و ثبات در این آبهای استراتژیک، نه تنها برای کشورهای ساحلی، بلکه برای کل اقتصاد و امنیت جهانی حیاتی است و نیازمند تعهد جمعی به قوانین بینالمللی و راهحلهای دیپلماتیک است.
مطالب مرتبط
- کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با رونمایی از سند جامع پدافند غیرعامل، تابآوری خود را در برابر تهدیدات دریایی ارتقا بخشید
- نوسازی اسکلههای بندر امام: پروژههای عظیم تعمیر و مطالعات گسترده برای ارتقای زیرساختها در جریان است
- توسعه روابط منطقهای: راه اندازی خط کشتیرانی مسافربری جدید بین آستراخان و بنادر ایران
- هوشمندسازی بنادر قشم: تحول عظیم در مدیریت دریایی ایران با آغاز به کار شبکه یکپارچه بندری